Fındık’ta Tarımsal Mekanizasyon Sorunsalı

Fındık Hasadı ve Harman Teknolojilerinin Geliştirilmesi

Ülkemizde fındık hasadında makine kullanımı henüz yaygın değildir. Bunun başlıca sebepleri arasında hasat edilen fındığın harmanlanması sırasında homojen bir kurumanın sağlanamaması, bahçelerdeki fındık çeşitlerinin karışık olarak dikilmiş olması ve arazilerin meyilli olması yer almaktadır. Bu nedenle, ülkemiz koşullarına en uygun hasat yöntemleri, elle toplama veya silkeleme yöntemiyle yerden toplama şeklinde olmaktadır.

Türkiye, dünya genelinde en büyük fındık üreticisi olmasına rağmen, fındık hasadı ve harmanındaki teknolojik altyapı oldukça sınırlıdır. Bugün Türkiye’de fındık hasadı tamamen elle yapılırken, harmanlama işlemlerinde ise tek mekanize edilmiş işlem, fındık harmanlama makinası (patoz) kullanımıdır. Ancak, bu makinelerin verimliliği ve kullanımı konusunda çeşitli sorunlar bulunmaktadır.

Fındık Harmanlama Makinası ve Mevcut Durum

Ülkemizde, fındık harmanlama makineleri (patoz) için belirlenmiş bir TSE standardı bulunmamaktadır. Bu durum, denetimsizlik ve düzensizliğe yol açmakta, makinelerin etkin bir şekilde kullanılmasını engellemektedir. Fındık patozları, saatte 2-3 ton ürün işleme kapasitesine sahipken, yanlış yönetim, yıllık kontrolleri yapılmayan makineler, eski tip makinelerin kullanımı ve makinanın teknik verilerine uygunluğunun denetlenmemesi gibi nedenlerle verimlilik düşüşleri yaşanabilmektedir. Bazı durumlarda, saatte 500 kg ve daha düşük verimler elde edilmektedir.

Diğer yandan, ayarlanabilir klapelerin yanlış ayarları, makinenin yatay eksende düzgün çalışmaması ve aşırı besleme gibi faktörler, sağlam fakat kabuğundan tam ayrılmamış fındıkların oluşmasına, seçilecek atıkların karışmasına ve dane kaybına neden olabilmektedir. Ayrıca, fındık patozlarının ayırma ünitesi ve pnömatik sistemdeki yüksek fan basıncı etkisiyle mahsulün sert zeminlere düşmesi, fındık kabuklarının çizilmesine, kırılmasına ve çatlamasına yol açmaktadır. Bu da, iç fındıkların zarar görmesine ve kalite kaybına neden olmaktadır. İç fındıklar, küflerin oluşmasına (aflatoksin ve mikotoksin) yol açabilir ve bu da pazar fiyatlarını olumsuz etkileyebilir.

Fındık Hasat ve Harman Teknolojilerinin İyileştirilmesi

Fındık hasadı ve harmanlama teknolojilerinin geliştirilmesi, verimlilik ve kalite açısından büyük önem taşımaktadır. Özellikle, fındık kurutma sürecinin iyileştirilmesi, kayıpları önlemeye yardımcı olabilir ve ürün kalitesini artırabilir. Türkiye’deki fındık yetiştirme koşullarıyla uyumlu modern kurutma sistemlerinin kullanılması, yağmurdan, tozdan, böceklerden ve diğer zararlılardan korunmayı sağlayarak kurutma süresini önemli ölçüde kısaltacaktır.

Ayrıca, fındık tarımında teknolojinin yaygınlaştırılması, işçilik masraflarını azaltacak ve üretim maliyetlerini düşürecektir. Özellikle İtalya’da 1980’lerden sonra yoğun olarak kullanılan modern sistemlerin Türkiye’ye uyarlanması, fındık tarımındaki verimliliği artıracaktır. Bu sistemler, hasat ve harman zamanını kısaltırken, üreticilere büyük tasarruf sağlayacaktır.

Türkiye’de fındık tarımı, büyük ölçüde geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. Bu nedenle, fındık hasat ve harmanlamada mekanizasyon uygulamalarının iyileştirilmesi, teknoloji kullanımının artması büyük önem taşımaktadır. Teknoloji-yoğun çalışmalara geçiş, hem üreticilerin iş gücünü verimli kullanmalarını sağlayacak hem de fındık sektöründe maliyetleri düşürerek rekabet gücünü artıracaktır. Bu kapsamda, fındık hasat ve harman teknolojilerinin modernize edilmesi, Türkiye’nin fındık üretiminde dünya liderliğini sürdürmesi için kritik bir adımdır.

Editör: Ziraat Müh. Tarık ARICAN